Bạn biết gì về Hồng ngọc Mozambique

Hồng ngọc Mozambique được biết đến với sắc đỏ trung bình đến đỏ sẫm, một màu đỏ với lõi sẫm, giống như con mắt sâu thẳm của thiên nhiên, bí ẩn và quyến rũ. Dải màu tinh tế làm cho màu sắc của hồng ngọc Mozambique đồng đều và tinh khiết hơn, giống như sự sáng tạo hoàn hảo của tự nhiên.

Tại sao hôm nay tôi lại có nhã hứng nói về Ruby và chỉ đích danh Mozambique, nói đơn giản như thế này. Trong những nội dung trước đây tôi đã đề cập đến một loại đá Ruby được cả thế giới gọi nó là “đỉnh cao của những viên đá Ruby” hay như “viên Ruby vua của loại đá Ruby” đó chính là Ruby máu bồ câu.

Và những viên Ruby máu bồ câu nếu như bạn nghĩ rằng chỉ tồn tại nhiều nhất ở Myanmar (Miến Điện) thì bạn chưa thực sự hiểu hết, tại Mozambique cũng có những viên Ruby vua như vậy và chất lượng cũng không hề kém cạnh.

Myanmar là vùng sản xuất hồng ngọc lâu đời nhất, nhưng sản lượng chất lượng cao hiện đang cực kỳ khan hiếm và tương đối đắt đỏ, dẫn đến thị phần đang thu hẹp. Mozambique là một vùng sản xuất mới nổi và quan trọng, với khối lượng sản xuất lớn hơn và giá thấp hơn đáng kể so với Myanmar. Hiện tại, hơn 80% hồng ngọc trên thị trường của Trung Quốc đến từ các nguồn Mozambique.

Hãy cùng Mr Dương điểm danh qua các cột mốc lịch sử về Ruby Mozambique

Năm 1991: Những viên hồng ngọc Mozambique lần đầu tiên được ra mắt thị trường quốc tế, nhưng do chất lượng thấp nên ít được chú ý.

Năm 2008: các mỏ hồng ngọc chất lượng cao lần đầu tiên được phát hiện tại Mozambique, thu hút sự chú ý của các thợ mỏ thủ công trên toàn thế giới, những người khi đó đang “khai thác” hồng ngọc Tanzania.

Năm 2009: một mỏ đá quý Ruby rộng 33.600 ha đã được phát hiện tại Montepuez. Khu vực này là một mỏ sa khoáng phù sa cổ xưa . Đá hồng ngọc thô phân bố thành từng lớp, có năng suất cao, ít vết nứt và chất lượng cao. Nơi đây có thể sản xuất ra những viên hồng ngọc lớn, chất lượng hàng đầu, nặng hơn 10 carat, và giá thành thấp hơn so với các nguồn truyền thống như Mogok, Myanmar, với tiềm năng tăng giá lớn. Đây cũng là cột mốc quan trọng khi thế giới biết về Mozambique.

Khu vực này đã trở thành khu vực khai thác hồng ngọc quan trọng nhất được phát hiện trong những năm gần đây. Kể từ đó, làn sóng thợ mỏ thủ công quốc tế đổ vào đã dẫn đến tình trạng khai thác hỗn loạn, kéo dài của thợ mỏ địa phương, gây ra thảm thực vật bị phá hủy, suy thoái sinh thái, sản lượng hàng năm giảm, cắt giảm lương và sa thải hàng loạt.

Điều này đã dẫn đến một loạt các vấn đề như an ninh công cộng, quyền lao động, buôn lậu và khó khăn trong việc thu thuế cho chính phủ.

Năm 2011: Để giải quyết tình trạng bất ổn do khai thác hồng ngọc, chính phủ Mozambique đã ủy quyền cho MRM (Montepuez Ruby Mining Limitada), một liên doanh giữa công ty Gemfields của Anh và công ty Mwiriti của Mozambique, phát triển và quản lý hồng ngọc Montepuez.

Gemfields nắm giữ 75% cổ phần, trong khi Mwiriti nắm giữ 25% cổ phần. MRM sẽ bán tất cả các loại đá quý đã khai thác. Vào tháng 2 năm 2012, MRM đã đạt được thỏa thuận với chính phủ Mozambique, đảm bảo giấy phép khai thác và thăm dò hợp pháp có thời hạn 25 năm tại Montepuez.

Công ty đã bắt đầu hoạt động khai thác quy mô lớn đầu tiên, buộc các thợ mỏ thủ công không có giấy phép phải rời khỏi khu vực. Cùng năm đó, Viện Nghiên cứu Đá quý Thụy Sĩ (GRS) bắt đầu cấp chứng nhận “máu bồ câu” cho hồng ngọc Mozambique tự nhiên và đã qua xử lý nhiệt, đạt tiêu chuẩn màu sắc.

Nhiều phòng thí nghiệm đá quý ở châu Á và trên thế giới cũng bắt đầu làm theo, và việc cấp chứng nhận “máu bồ câu” cho hồng ngọc Mozambique dần trở thành thông lệ được chấp nhận trong ngành.

Năm 2013: Một viên hồng ngọc thô 20,09 carat từ Mozambique, được chứng nhận “màu đỏ máu bồ câu”, được bán đấu giá với giá khoảng 2 triệu đô la.

Từ năm 2013 đến 2014, xung đột leo thang khi chính phủ sử dụng vũ lực để ngăn chặn dân làng không có giấy phép khai thác, dẫn đến trung bình một vụ tấn công mỗi ngày.

Năm 2014: Gemfields tổ chức phiên đấu giá đá quý thô đầu tiên tại Singapore. Mozambique sau đó đã trở nên nổi tiếng, vượt qua Myanmar để trở thành nhà cung cấp hồng ngọc lớn nhất cho các trung tâm giao dịch đá quý quốc tế như Thái Lan. Vào tháng 6 năm 2014, phiên đấu giá thống nhất đầu tiên về hồng ngọc thô Mozambique đã được tổ chức, thu về tổng cộng 33,5 triệu đô la.

Từ năm 2014 đến 2019, MRM đã nhận được chứng nhận “Người nộp thuế hàng đầu” từ Chính quyền Tỉnh Cabo Delgado trong sáu năm liên tiếp.

Năm 2015: Doanh số bán đấu giá hồng ngọc Mozambique tăng đều đặn trong giai đoạn 2014-2015.

Năm 2016: Chính phủ Mozambique đã sử dụng vũ lực để buộc hàng nghìn thợ mỏ thủ công không có giấy phép và gia đình họ phải rời khỏi khu vực khai thác Montepuez, làm gia tăng căng thẳng giữa một số cư dân với chính phủ và các công ty khai thác.

Năm 2018: Tổng giá trị hồng ngọc Mozambique được bán đấu giá đạt 71,8 triệu đô la Mỹ, lập kỷ lục đấu giá mới. MRM đã công bố khoản đầu tư 10 triệu đô la Mỹ vào việc di dời thợ mỏ và cư dân, đồng thời cam kết phát triển một ngành khai thác bền vững dựa trên “sự minh bạch, liêm chính và hợp pháp”.

Năm 2019: Do đại dịch toàn cầu, doanh số bán đấu giá hồng ngọc Mozambique đã giảm.

Năm 2020: Không có phiên đấu giá hồng ngọc Mozambique nào được tổ chức. 800 thợ mỏ đã tham gia vào hai vụ đột nhập mỏ, đốt cháy một xe tuần tra của MRM và làm bị thương một số lính canh, dẫn đến các sự cố an ninh công cộng nghiêm trọng.

Từ năm 2009 đến năm 2020, hồng ngọc Mozambique đã tạo ra doanh số bán đấu giá đáng kinh ngạc là 1,2 tỷ đô la tại Mozambique, trong đó khoảng 251 triệu đô la (chiếm 20,4% tổng số) được dùng làm thuế xuất khẩu và phí cấp phép khai thác, tạo ra lợi nhuận đáng kể cho chính phủ Mozambique.

Năm 2021: Vào tháng 4, việc bán hồng ngọc Mozambique đã thu về tổng cộng 58,9 triệu đô la tại các cuộc đấu giá.

Năm 2023: Phòng thí nghiệm Đá quý Gübelin đã công bố tên thương mại mới cho hồng ngọc “Crimson Red”, vào ngày 24 tháng 1 năm 2023. Tiêu chuẩn này chính thức có hiệu lực và bắt đầu xuất hiện trên các giấy chứng nhận của phòng thí nghiệm vào ngày 1 tháng 2 năm 2023.

Năm 2025: Vào ngày 20 tháng 9 năm 2025, một viên hồng ngọc Gübelin “Crimson Red” 5 carat, hoàn hảo không tì vết từ Mozambique đã được bán với giá 3,4 triệu đô la Hồng Kông tại Sotheby’s Hong Kong.

Các tạp chất đặc trưng của hồng ngọc Mozambique

1. Các tạp chất khoáng vật phổ biến trong hồng ngọc Mozambique bao gồm amphibole xám xanh, mica lục giác có cạnh gãy, sulfide và spinel. Một đám mây các hạt góc cạnh với các mảnh phát sáng cũng hiện diện. Các mảnh này được định hướng theo cùng một hướng tinh thể, tương tự như các quầng sáng được thấy trong hồng ngọc Thái Lan/Campuchia.

2. Ruby ở mỏ hồng ngọc Montepuez có tạp chất khác với các loại đá ít sắt, phát huỳnh quang mạnh được tìm thấy ở Myanmar, Việt Nam, Pakistan, Afghanistan, Tajikistan, Kenya và Tanzania, và khác với các mỏ hồng ngọc bazan giàu sắt, huỳnh quang yếu ở Thái Lan và Campuchia.

Thay vào đó, nó liên quan đến Amphibolit. Các tạp chất khoáng vật phổ biến nhất của nó bao gồm các hốc hornblend, mica, tinh thể chalcopyrit, kim, tiểu cầu và các ống có dải hạt nhỏ. Mỏ M’sawize lân cận (tỉnh Niassa, Mozambique) có ít tạp chất khoáng hơn, với các vết nứt lành thường gặp hơn với các tinh thể hình kim, tiểu cầu và ống.

3. Các tinh thể hornblende trong hồng ngọc Montepuez là các tinh thể trong suốt, hơi tròn, không giống như các tinh thể euhedron sắc nét được tìm thấy trong hồng ngọc Winza (Tanzania). Trong tối, các tinh thể hornblende trông không màu (có thể bị nhầm với canxit trong hồng ngọc Mogok từ Myanmar, thực chất có màu xanh lục/xám xanh lam dưới trường sáng).

Các tinh thể hornblende hình que rất giống với các tạp chất hornblende được tìm thấy trong một số viên ngọc lục bảo. Các tinh thể mica lục giác màu trắng, trong suốt (hoặc bán trong suốt) liên quan đến các vết nứt lành do sương giá. Các tinh thể euhedron mờ đục, có độ bóng cao.

Các tinh thể âm tròn, giống “hoa thị” xuất hiện dưới dạng các vết nứt lành phẳng, không có bọt khí hoặc than chì đen. Các tinh thể rutil mịn dài hoặc ngắn giao nhau ở góc 60°, trong khi các tinh thể kim khác (chiết xuất giàu sắt) giống như các tiểu cầu đều đặn hoặc không đều. Các tạp chất dạng hạt (từ nhỏ đến lớn) phổ biến trong các đường trắng, mặt hoặc dải.

4. Đường viền lục giác phổ biến trong hồng ngọc ở mỏ Maninge nhưng Hồng ngọc ở mỏ đá quý Montepuez không có đường viền lục giác mà thay vào đó có các dải hạt thẳng hoặc góc cạnh. Các hạt không đều và hình mũi tên phổ biến. Cả hai loại hồng ngọc Mozambique đều có cùng tạp chất, nhưng hồng ngọc Mugloto chứa ít tinh thể khoáng hơn hồng ngọc Maninge Nice. Hồng ngọc Maninge Nice cũng có nhiều vết nứt hơn vì chúng được tìm thấy trong các mỏ nguyên sinh hoặc gần nguyên sinh.

Huỳnh quang yếu đến trung bình làm cho hồng ngọc Mozambique trông mềm mại và ấm áp hơn dưới ánh sáng, giống như ánh sáng ấm áp của thiên nhiên.